Ο Λέοναρντ Όιλερ δεν είχε ανάγκη από χαρτί, μελάνι ή φως. Είχε μόνο τον νου του. Και αυτός αρκούσε. Τον φώναζαν Κύκλωπα γιατί είχε χάσει το ένα του μάτι. Αργότερα έχασε και το δεύτερο. Και τότε, μέσα στο απόλυτο σκοτάδι, το μυαλό του άρχισε να γράφει ιστορία. Κυριολεκτικά.
Ήταν το 1766 όταν η όραση του Όιλερ έσβησε τελείως. Ο ίδιος είχε ήδη χάσει σχεδόν όλη την όραση στο δεξί του μάτι από το 1738, έπειτα από πυρετούς και υπερκόπωση. Αλλά δεν σταμάτησε. Αντίθετα, εργάστηκε πιο συγκεντρωμένα από ποτέ. Με τη βοήθεια των μαθητών του και των γιων του, υπαγόρευε μαθηματικά άρθρα, θεμελιώδη έργα, εγχειρίδια φυσικής και θεωρήματα που άλλαξαν για πάντα την επιστήμη.
Το 1775 —όντας πλέον πλήρως τυφλός— έγραψε πάνω από πενήντα εργασίες σε έναν χρόνο. Ένα άρθρο την εβδομάδα. Σε μια εποχή χωρίς υπολογιστές, χωρίς μαγνητοφωνημένα αρχεία, μόνο με τη δύναμη της μνήμης και της φαντασίας.
Ο Όιλερ δεν ήταν ένας απλός θεωρητικός. Τα σύμβολα που χρησιμοποιούμε σήμερα στα μαθηματικά —όπως το f(x), το e για τη βάση των λογαρίθμων, η έννοια της συνάρτησης και του όριο— όλα φέρουν τη σφραγίδα του. Έγραψε σε τομείς που σήμερα θα ονόμαζες ξεχωριστές επιστήμες: αριθμητική, γεωμετρία, άλγεβρα, τριγωνομετρία, υδροδυναμική, μηχανική, αστρονομία, και θεωρία γραφημάτων.
Ο Φρειδερίκος ο Μέγας της Πρωσίας, παρότι τον εκτιμούσε, τον κορόιδευε. Του έδωσε το παρατσούκλι «Κύκλωπας». Ο Όιλερ δεν ήταν άνθρωπος των λογομαχιών, ούτε των φιλοσοφικών κύκλων. Δεν εντυπωσίαζε με λόγια, αλλά με αριθμούς. Και όταν μιλούσε, οι εξισώσεις ήταν πάντα πιο καθαρές απ’ ό,τι οι απόψεις.
Ένας Ρώσος μαθητής του έγραψε κάποτε: «Ο Euler μπορούσε να υπολογίζει με τη σκέψη του, όπως οι κοινοί άνθρωποι περπατούν. Χωρίς να σταματά.» Αυτός ο άνθρωπος, κλεισμένος στο σπίτι του στην Αγία Πετρούπολη, χωρίς μάτια, με μία φωνή και ένα μυαλό σαν άπειρο χαρτί, συνέχισε να εργάζεται μέχρι την τελευταία του ανάσα.
Όταν πέθανε το 1783, ο κόσμος έχασε έναν άνθρωπο. Αλλά η επιστήμη κέρδισε ένα όνομα που μέχρι και σήμερα αναφέρεται στις αίθουσες μαθηματικών με σεβασμό σχεδόν θρησκευτικό: Euler.